Ahmed I
Tugra Ahmeda I | |||
Sułtan Imperium Osmańskiego | |||
Okres | od 1603 | ||
---|---|---|---|
Poprzednik | Mehmed III | ||
Następca | Mustafa I | ||
Dane biograficzne | |||
Dynastia | Osmanowie | ||
Data i miejsce urodzenia | 18 kwietnia 1590 | ||
Data i miejsce śmierci | 22 listopada 1617 | ||
Przyczyna śmierci | Tyfus | ||
Ojciec | Mehmed III | ||
Matka | Handan Sultan | ||
Rodzeństwo | Mustafa I | ||
Żona | |||
Dzieci | Osman II, | ||
|
Ahmed I (ur. 18 kwietnia 1590, zm. 22 listopada 1617[1]) – sułtan z dynastii Osmanów, panujący od 1603 do 1617 roku. Syn Mehmeda III, brat Mustafy I Szalonego, ojciec Osmana II, Murada IV i Ibrahima I[1].
Kontynuował wojny z Habsburgami na Węgrzech, zakończone rozejmem w Zsitvatorok (1606) i potwierdzonym przez traktaty wiedeńskie (1615, 1616); na mocy tego rozejmu Osmanowie utrzymali zwierzchność nad węgierskimi twierdzami Eger, Gran i Kaniżą, ale byli zmuszeni wypłacić cesarzowi jednorazowe odszkodowanie wojenne. Toczył walki z Safawidami, zakończone niepomyślnie dla Imperium Osmanów, które zostało zmuszone do cesji Gruzji i Azerbejdżanu na rzecz przeciwnika.
W okresie jego panowania wzrosła korupcja w administracji państwowej, nastąpiło rozprężenie dyscypliny w siłach zbrojnych, przybrały na sile bunty ludowe (tzw. celali, 1603–1606) i ruchy odśrodkowe (np. powstanie księcia Druzów, Fahreddina).
Anulował wieloletnią tradycję, w której nowy sułtan kazał zabić swoich braci. Wprowadził typową w innych monarchiach zasadę senioratu (zgodnie z którą najstarszy mężczyzna rodu zostawał sułtanem). By umniejszyć prawdopodobieństwo utraty tronu, jego synów i braci skazywano na luksusowy areszt domowy (służyła do tego tzw. Złota Klatka; mieszcząca się na terenie haremu). Ochrona w Klatce kończyła się z chwilą narodzin męskiego potomka panującego sułtana. Efektem wspomnianej zasady była czasami niekompetencja lub choroby umysłowe bądź choroby psychiczne przyszłych władców, wynikające nierzadko z ogłupiającego, klatkowego trybu życia. Ahmed I opanował kilka języków obcych; był fundatorem Błękitnego Meczetu w Konstantynopolu. W okresie jego panowania w Imperium Osmańskim zaczęto używać tytoniu.
W kulturze
Ahmed I jest jedną z głównych postaci w tureckim serialu Wspaniałe stulecie: Sułtanka Kösem. W jego rolę wciela się Ekin Koç.
Bibliografia
- Słownik Władców Świata. Małgorzata Hertmanowicz-Brzoza, Kamil Stepan. Wyd. Zielona Sowa – 2005 r.
Przypisy
- p
- d
- e
|
- Britannica: biography/Ahmed-I, biography/Ahmed-Ottoman-prince
- NE.se: ahmed-i
- SNL: Ahmet_1.
- Catalana: 0001251
- DSDE: Ahmed_1.
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 948