Nagroda za pierwszoplanową rolę męską na Festiwalu Filmowym w Cannes
Nagroda za pierwszoplanową rolę męską (fr. Prix d'interprétation masculine) − nagroda przyznawana corocznie na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes dla najlepszej roli męskiej spośród filmów konkursu głównego. Nagroda została przyznana po raz pierwszy już podczas pierwszej edycji imprezy w 1946[1]. Wyróżnienie przyznaje międzynarodowe jury konkursu głównego. Nagrody nie przyznano w następujących edycjach festiwalu: 1947, 1954, 1956, 1960, 1968 i 2020.
Statystyki
Najczęściej, jak do tej pory, nagradzane były role aktorów amerykańskich (26 wyróżnień) i francuskich (16). W czterech przypadkach jury przyznało nagrody dla aktorskiego kolektywu (od trzech aktorów wzwyż), a dotyczyło to filmów: Wielka rodzina (1955, dziesięciu nagrodzonych aktorów), Bez emocji (1959, trzej nagrodzeni), U kresu dnia (1962, trzej nagrodzeni) oraz Dni chwały (2006, pięciu nagrodzonych).
Dotychczas trzem aktorom udało się zdobyć nagrodę dwukrotnie[2]. W kolejności chronologicznej byli to:
- Amerykanin Dean Stockwell (1959, 1962)
- Amerykanin Jack Lemmon (1979, 1982)
- Włoch Marcello Mastroianni (1970, 1987)
Portorykańczyk Benicio del Toro był jedynym zdobywcą nagrody za role w dwóch różnych filmach (2008), chociaż grał w nich tę samą postać i stanowiły one fabularnie jedną całość. Turek Mehmet Emin Toprak jako jedyny zdobył nagrodę pośmiertnie (2003) – zginął w wypadku samochodowym niemal pół roku przed canneńską premierą filmu[3]. Pierwszym czarnoskórym laureatem był amerykański aktor John Kitzmiller (1957)[4]. Najmłodszym zdobywcą nagrody był Japończyk Yūya Yagira (2004) – miał skończonych zaledwie 14 lat[5]. Najstarszym laureatem był 76-letni Amerykanin Bruce Dern (2013)[6].
Amerykanie Jack Lemmon i Sean Penn to jedyni aktorzy, którzy zdobyli nagrody aktorskie na wszystkich trzech najważniejszych europejskich festiwalach filmowych: Srebrnego Niedźwiedzia na MFF w Berlinie, Puchar Volpiego na MFF w Wenecji oraz nagrodę dla najlepszego aktora na MFF w Cannes. Pięć ról nagrodzonych w Cannes przyniosło ich laureatom również Oscara dla najlepszego aktora pierwszo- lub drugoplanowego (Ray Milland, Jon Voight, William Hurt, Christoph Waltz i Jean Dujardin).
Żadnemu polskiemu aktorowi nie udało się jak dotychczas zdobyć tej nagrody.
Laureaci nagrody
Rok | Aktor | Tytuł polski | Tytuł oryginalny | |
---|---|---|---|---|
1946 | Ray Milland | Stracony weekend | The Lost Weekend | |
1947 | ||||
1949 | Edward G. Robinson | Dom ludzi obcych | House of Strangers | |
1951 | Michael Redgrave | Wersja Browninga | The Browning Version | |
1952 | Marlon Brando | Viva Zapata! | Viva Zapata! | |
1953 | Charles Vanel | Cena strachu | Le salaire de la peur | |
1954 | ||||
1955 | Boris Andriejew Aleksiej Batałow Boris Bitiukow Nikołaj Gricenko Pawieł Kadocznikow Boris Kokowkin Siergiej Kuriłow Siergiej Łukjanow Wadim Miedwiediew Nikołaj Siergiejew | Żurbinowie | Большая семья Bolszaja siemja | |
Spencer Tracy | Czarny dzień w Black Rock | Bad Day at Black Rock | ||
1956 | ||||
1957 | John Kitzmiller | Dolina pokoju | Dolina miru | |
1958 | Paul Newman | Długie, gorące lato | The Long, Hot Summer | |
1959 | Bradford Dillman Dean Stockwell Orson Welles | Bez emocji | Compulsion | |
1960 | ||||
1961 | Anthony Perkins | Żegnaj ponownie | Goodbye Again | |
1962 | Jason Robards Ralph Richardson Dean Stockwell | U kresu dnia | Long Day’s Journey into Night | |
Murray Melvin | Smak miodu | A Taste of Honey | ||
1963 | Richard Harris | Sportowe życie | This Sporting Life | |
1964 | Antal Páger | Skowronek | Pacsirta | |
Saro Urzì | Uwiedziona i porzucona | Sedotta e abbandonata | ||
1965 | Terence Stamp | Kolekcjoner | The Collector | |
1966 | Per Oscarsson | Głód | Sult | |
1967 | Oded Kotler | Trzy dni i dziecko | שלושה ימים וילד Shlosha Yamim Veyeled | |
1968 | ||||
1969 | Jean-Louis Trintignant | Z | Z | |
1970 | Marcello Mastroianni | Dramat zazdrości | Dramma della gelosia | |
1971 | Riccardo Cucciolla | Sacco i Vanzetti | Sacco e Vanzetti | |
1972 | Jean Yanne | Nie zestarzejemy się razem | Nous ne vieillirons pas ensemble | |
1973 | Giancarlo Giannini | Miłość i anarchia | Film d’amore e d'anarchia | |
1974 | Jack Nicholson | Ostatnie zadanie | The Last Detail | |
1975 | Vittorio Gassman | Zapach kobiety | Profumo di donna | |
1976 | José Luis Gómez | Pascual Duarte | Pascual Duarte | |
1977 | Fernando Rey | Elizo, życie moje | Elisa, vida mía | |
1978 | Jon Voight | Powrót do domu | Coming Home | |
1979 | Jack Lemmon | Chiński syndrom | The China Syndrome | |
1980 | Michel Piccoli | Skok w pustkę | Salto nel vuoto | |
1981 | Ugo Tognazzi | Tragedia człowieka śmiesznego | La tragedia di un uomo ridicolo | |
1982 | Jack Lemmon | Zaginiony | Missing | |
1983 | Gian Maria Volonté | Śmierć Maria Ricciego | La mort de Mario Ricci | |
1984 | Alfredo Landa Francisco Rabal | Niewinni święci | Los santos inocentes | |
1985 | William Hurt | Pocałunek kobiety pająka | Kiss of the Spider Woman | |
1986 | Michel Blanc | Strój wieczorowy | Tenue de soirée | |
Bob Hoskins | Mona Lisa | Mona Lisa | ||
1987 | Marcello Mastroianni | Oczy czarne | Oci ciornie | |
1988 | Forest Whitaker | Bird | Bird | |
1989 | James Spader | Seks, kłamstwa i kasety wideo | Sex, Lies, and Videotape | |
1990 | Gérard Depardieu | Cyrano de Bergerac | Cyrano de Bergerac | |
1991 | John Turturro | Barton Fink | Barton Fink | |
1992 | Tim Robbins | Gracz | The Player | |
1993 | David Thewlis | Nadzy | Naked | |
1994 | Ge You | Żyć! | 活著 Huo zhe | |
1995 | Jonathan Pryce | Carrington | Carrington | |
1996 | Daniel Auteuil Pascal Duquenne | Ósmy dzień | Le huitième jour | |
1997 | Sean Penn | Jak jej nie kochać | She's So Lovely | |
1998 | Peter Mullan | Jestem Joe | My Name Is Joe | |
1999 | Emmanuel Schotté | Ludzkość | L’humanité | |
2000 | Tony Leung Chiu Wai | Spragnieni miłości | 花樣年華 Fa yeung nin wa | |
2001 | Benoît Magimel | Pianistka | La pianiste | |
2002 | Olivier Gourmet | Syn | Le fils | |
2003 | Muzaffer Özdemir Mehmet Emin Toprak | Uzak | Uzak | |
2004 | Yūya Yagira | Dziecięcy świat | 誰も知らない Dare mo shiranai | |
2005 | Tommy Lee Jones | Trzy pogrzeby Melquiadesa Estrady | The Three Burials of Melquiades Estrada | |
2006 | Jamel Debbouze Samy Naceri Roschdy Zem Sami Bouajila Bernard Blancan | Dni chwały | Indigènes | |
2007 | Konstantin Ławronienko | Wygnanie | Изгнание Izgnanije | |
2008 | Benicio del Toro | Che. Rewolucja Che. Boliwia | The Argentine Guerrilla | |
2009 | Christoph Waltz | Bękarty wojny | Inglourious Bastards | |
2010 | Javier Bardem | Biutiful | Biutiful | |
Elio Germano | Nasze życie | La nostra vita | ||
2011 | Jean Dujardin | Artysta | The Artist | |
2012 | Mads Mikkelsen | Polowanie | Jagten | |
2013 | Bruce Dern | Nebraska | Nebraska | |
2014 | Timothy Spall | Pan Turner | Mr. Turner | |
2015 | Vincent Lindon | Miara człowieka | La loi du marché | |
2016 | Shahab Hosseini | Klient | فروشنده Forushande | |
2017 | Joaquin Phoenix | Nigdy cię tu nie było | You Were Never Really Here | |
2018 | Marcello Fonte | Dogman | Dogman | |
2019 | Antonio Banderas | Ból i blask | Dolor y gloria | |
2020 | ||||
2021 | Caleb Landry Jones | Nitram | Nitram | |
2022 | Song Kang-ho | Baby Broker | 브로커 Beu-ro-keo | |
2023 | Kōji Yakusho | Perfect Days | Perfect Days |
Przypisy
- ↑ Alexis Thibault: September 1946: the first Cannes Film Festival. Numéro, 2020-04-16. [dostęp 2020-11-24]. (ang.).
- ↑ Antonio Banderas receives the male interpretation award for Pain and Glory in Cannes. Tienda Gourmet, 2019-05-26. [dostęp 2020-11-24]. (ang.).
- ↑ Fiachra Gibbons: Death in Yenice. "The Guardian", 2004-05-06. [dostęp 2020-11-24]. (ang.).
- ↑ U.S.MOVIE TAKES TOP CANNES PRIZE; 'Friendly Persuasion' Wins Award--John Kitzmiller Is Named Best Actor Other Awards Listed. "The New York Times", 1957-05-18. [dostęp 2020-11-24]. (ang.).
- ↑ Japanese Teenager Wins Best Actor Award at Cannes. "The Japan Times", 2004-05-24. [dostęp 2020-11-24]. (ang.).
- ↑ Scott Feinberg: Oscars: Why 'Nebraska's' Bruce Dern Should Go for Supporting Nom. "The Hollywood Reporter", 2013-08-23. [dostęp 2020-11-24]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona festiwalu
- p
- d
- e
- p
- d
- e